Niegdyś dachy zielone pełniły głównie rolę dekoracyjną lub funkcjonowały jako skuteczna i trwała izolacja budynków. Dzisiaj, w dobie postępującej degradacji środowiska naturalnego i wszechobecnych zanieczyszczeń, coraz większą wagę przykłada się do ekologicznych walorów dachów zielonych. W tym wpisie bierzemy pod lupę korzyści dla środowiska płynące z zakładania zielonych dachów.

Zielony dach – oczyszczanie powietrza

Rośliny są naszym głównym sprzymierzeńcem w walce z zanieczyszczeniem powietrza. Ponieważ jednak w przestrzeniach miejskich jej ilość jest drastycznie ograniczona, wiele aglomeracji boryka się z problemem smogu, nadmiernej ilości pyłów i szkodliwych gazów. Rozwiązanie jest proste – wystarczy wykorzystać dachy stanowiące przecież ogromną część powierzchni miasta. Zdają sobie z tego doskonale sprawę Szwajcarzy, którzy już w 2002 roku wprowadzili nakaz zazieleniania wszystkich nowo powstających dachów płaskich.

W jaki konkretnie sposób zielone dachy przyczyniają się do redukcji zanieczyszczenia powietrza? Już wyjaśniamy:

• działają niczym filtr zbierający kurz, sadzę i dym;
• absorbują szkodliwe gazy, w tym dwutlenek węgla niezbędny roślinom do fotosyntezy, dwutlenek azotu czy dwutlenek siarki;
• oczyszczają powietrze z VOC, czyli lotnych związków organicznych groźnych dla ludzi i środowiska.

Ponadto rośliny porastające zielone dachy produkują tlen – badania wykazały, że 155 m² powierzchni zieleni wytwarza ilość tlenu pokrywającą dobowe zapotrzebowanie jednego człowieka.

Retencja i oczyszczanie wód opadowych

Zielone dachy są niezwykle pomocne w optymalizacji gospodarowania wodą opadową. Deszcz czy śnieg zostają zmagazynowane w warstwie wegetacyjnej i drenażowej, a następnie wykorzystane przez rośliny, odparowane lub uwolnione do kanalizacji z opóźnieniem. Średnia retencja dachu zielonego wynosi 50–60 procent, co oznacza, że może on zatrzymać od 15 do nawet 90 procent wody z jednego opadu. Statystyki pokazują, że tego typu zadaszenia oddają do kanalizacji 80 procent mniej wody niż standardowe dachy.

Jakie płyną z tego korzyści? Po pierwsze, system kanalizacji burzowej zostaje wyraźnie odciążony, ryzyko powodziowe znacząco spada, a odparowująca latem woda poprawia lokalny mikroklimat. Rośliny oczyszczają również wodę opadową z zanieczyszczeń, wchłaniając szkodliwe substancje, w tym metale ciężkie.

Ogrody na dachu jako remedium na miejskie wyspy ciepła

Miejskie wyspy ciepła to niepokojące zjawisko, które w ostatnich latach przybiera na sile. Polega ono na kumulacji ciepła na obszarze miasta, ponieważ betonowe konstrukcje, blaszane dachy i elewacje budynków nagrzewają się, a następnie powoli emitują ciepło, podnosząc temperaturę. Prowadzi to do akumulacji smogu, a przebywanie w mieście podczas letnich upałów staje się męczarnią. Remedium na ten problem są tereny zielone, w tym dachy zielone, które pochłaniają ciepło. Zielony dach chłodzi w lecie, natomiast zimą ogranicza straty ciepła, co z kolei pozwala ograniczyć energię potrzebną do ogrzania budynku i emitowane w związku z tym zanieczyszczenia.

Warto wiedzieć, że dachy z pokryciem bitumicznym nagrzewają się do 80 –100 stopni Celsjusza, a dachy zielone – maksymalnie do 40 stopni. Dlatego zwiększenie ich powierzchni w mieście skutkuje obniżeniem średniej temperatury i redukcją ilości smogu. Korzyści w tym zakresie są zatem ogromne!

Nowe ekosystemy i większa bioróżnorodność dzięki dachom zielonym

Mówiąc o dachach zielonych, nie można nie wspomnieć o bioróżnorodności. Dzięki obsadzeniu powierzchni dachowych roślinnością powstają nowe ekosystemy, a w miastach pojawiają się ptaki, owady, pajęczaki i inne bezkręgowce, stanowiące niezbędny element egzystencji na naszej planecie. W ten sposób zielone dachy stają się miejscem do życia nie tylko dla flory, ale i fauny, w pewien sposób rekompensując naturze zabrane jej tereny wykorzystywane do budowy domów i miejskiej infrastruktury. Nic nie stoi na przeszkodzie, by na dachach zakładać pasieki lub stworzyć warunki do bytowania dla zagrożonych gatunków ptaków. W ogrodach intensywnych umieszcza się również niewielkie akweny i oczka wodne stanowiące naturalne wodopoje.

Trwały dach ogranicza zaśmiecanie środowiska

Na koniec jeszcze jeden aspekt funkcjonowania zielonych dachów, który przekłada się na korzyści dla środowiska – ich trwałość. Pokrycie dachu dachem zielonym znacznie wydłuża jego żywotność izolacji, podwajając ich okres eksploatacji i skutecznie chroniąc je przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz działaniem warunków atmosferycznych, a także zwiększając odporność na ogień. Dzięki temu naprawy i wymiana elementów konstrukcji dachowej są znacznie rzadsze, co ogranicza ilość powstających przy tej okazji śmieci i odpadów. Kolejny raz możemy zatem zaobserwować, że korzyści ekologiczne idą w parze z ekonomicznymi. Ale o tym więcej napiszemy innym razem.